HTML BİLGİ
HTML'YE GİRİŞ HTML, HyperText Markup Language, tarayıcı (browser)'lardan görebileceğimiz (Internet Explorer, Netscape gibi) internet dokümanlarını yaratmaya yarayan bir işaretleme dilidir. İnternet üzerindeki tüm sayfaların kaynağı HTML'dir. Tarayıcı olmadan HTML kodları birşey ifade etmez.
HTML dokümanları herhangi bir yazı editörü ile düzenlenip *.htm, *.HTML, *.sHTML gibi uzantılarla kaydedilir. Bunun için notepad, pico, wordpad gibi editörler yeterlidir. Bunların yanında Frontpage, Dreamweaver, Homesite gibi bu iş için hazırlanmış ve kodlamayı kolaylaştıran programlar da vardır.
Her HTML dokümanı <HTML> ile başlar ve </HTML> ile biter. <> şeklinde görülen komutlara etiket (tag) adı verilir. Bir HTML dokümanı iki ana kısımdan oluşmaktadır:<head> . . . </head> etiketi arasında yer alan Başlık bölümü; <body> . . . </body> etiketleri arasında yer alan Gövde Bölümü. Başlık bölümü içine <title>. . . </title> etiketi konulur. title, tarayıcımızın en üstünde gözükür ve oluşturulan sayfanın başlığıdır.
Örnek:
Eğer hazırlanan sayfa Türkçe içerikli ise Türkçe karakterlerin (ç, ğ, ı, , ş, ö, ü) düzgün görünmesi için Başlık kısmı içerisine aşağıdaki meta etiketi eklenir. Meta etiketleri için detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/HTML; charset=iso-8859-9">
title etiketi ile başlığı belirttikten sonra Başlık bölümü kapatılır ve ana kısım olan Gövde' ye geçilir. Sayfamızda görüntülemek istediğimiz bütün bilgileri Gövde kısmına koyarız.
Herhangi bir web sayfasının HTML kodunu görmek istediğimiz zaman, farenin sağ tuşuna tıklayıp view source/kaynağı görüntüle seçeneğini seçeriz.
Bir etiketin nasıl davranması gerektiği hakkında bilgi içeren etiketin içindeki metne Değişken denir. Aşağıdaki örnekte body etiketinin içindeki bgcolor ifadesi değişkendir ve arkaplan rengini belirler. Çoğu etiket isteğe bağlı olarak ya da gerektiği için bağımsız değişkenleri kabul eder.
<body bgcolor="yellow">
Çift taraflı etiketler içiçe geçebilirler ama dikkat edilmesi gereken nokta en son açılan etiketin en önce kapatılmasıdır. Aşağıda yanlış ve doğru uyguluma örneği verilmiştir.
<b><i>Bu bir yanlış örnektir. </b></i>
<b><i>Doğrusu budur. </i></b>
<br> ve <hr> gibi tek taraflı etiketler , <br /> ve <hr /> şeklinde yazılmalıdır.
Başa Dön BASİT HTML ETİKETLERİ
Başlıklar:
6 çeşit başlık vardır:<h1>, <h2>, . . . <h6>. Bunlardan en büyüğü <h1>, en küçüğü ise <h6>'dır.
HTML etiketi Etiketin Web Sayfasındaki görüntüsü
<h1>H1 ile yapılan başlık</h1>
<h2>H2 ile yapılan başlık</h2>
<h3>H3 ile yapılan başlık</h3>
<h4>H4 ile yapılan başlık</h4>
<h5>H5 ile yapılan başlık</h5>
<h6>H6 ile yapılan başlık</h6>
H1 ile yapılan başlık H2 ile yapılan başlık H3 ile yapılan başlık H4 ile yapılan başlık H5 ile yapılan başlık H6 ile yapılan başlık Paragraflar, Satır boşlukları ve Yatay Çizgiler:
Paragraflar <p> etiketiyle oluşturulur. Paragraf metni <p> ile </p> arasında yer alır. Örneğin:
<p>Bu bir paragraftır. </p>
Paragraf başlatmadan bir satır boşluğu yaratmak için <br/> etiketi kullanılır. Örneğin:
<p>Paragrafın ilk satırı. <br />Paragrafın ikinci satırı. </p>
Sayfaya (aşağıdaki gibi) yatay çizgi eklemek için <hr> etiketini kullanırız.
HTML etiketi Etiketin Web Sayfasındaki görüntüsü
<p>Birinci paragraf</p>
<p>İkinci paragraf </p>
<p>Üçüncü paragraf
<br />Alt satır </p>
<hr />
Birinci paragraf
Ikinci paragraf
Üçüncü paragraf
Alt Satır
Başa Dön METİNLER
<font color="red" face="arial" size="3">. . </font> Color yazı karakterinin rengini, face yazi tipini (arial, verdana, tahoma gibi), size da boyutunu belirler. Size değişkeninde kullanılan rakam 1'den 7'ye kadardır.
<font> etiketi HTML 4. 0 'da desteklenmemektedir ama yine de taracıyıcılar <font> etiketi ile yapılmış biçimlendirmeyi destekler. Hala pek çok web sayfasında <font> etiketi kullanılmaktadır. Başlangıç seviyesi için <font> etiketi kullanmak yeterliyken ilerki seviyeler için stilleri kullanmanız tavsiye edilir. (Bkz: Gelişmiş HTML Dersi Stiller ve Satır İçi Kapsayıcıları Başlıkları)
Font etiketi ile birlikte aşağıdaki tabloda verilen etiketleri kullanarak sayfanızdaki metinleri biçimlendirebilirsiniz.
Etiket Açıklama Uygulama <b>. . </b> Kalın biçimlendirme Metin <i>. . </i> İtalik biçimlendirme Metin <u>. . </u> Altı çizgili biçimlendirme Metin <sup>. . </sup> Üst simge X2 <sub>. . </sub> Alt simge H2 <code>. . </code> Bilgisayar kodu biçimi Metin <blockquote>. . </blockquote> Alinti biçimi Metin Not: Metin biçimlerken başladığınız etiketi kapatmayı unutmayın.
Renkler :
HTML dokümanlarında renkler ya İngilizce isimleriyle, ya da 16'lık sayı düzenindeki "hexadecimal" değerleriyle belirtilir. En sık kullanılan ve hemen hemen bütün tarayıcıların desteklediği 16 renk aşağıdakilerdir:
Renk Renk adi: Renk Renk adi: aqua black blue fuchsia gray green lime maroon navy olive purple red silver teal white yellow Web renkleri ile ilgili ayrıntılı bilgiyi buradan bulabilirsiniz. Örnek : <body bgcolor="green"> Bu örnekte sayfanın arkaplan rengi yeşil olur. <body bgcolor="#008000"> aynı sonucu verir. Örnek : <font color="#4B0082"> Font rengi "indigo" oldu. </font> Etiketi kapattığımız için tekrar normale döndü. Başa Dön LİNKLER:
Linkler <a>. . . </a> etiketi içinde, href="" komutuyla belirtilir.
Örnek:
<a href="http://www.metu.edu.tr" target="_blank">ODTÜ Ana Sayfası</a>
ODTÜ Ana Sayfası Bu örnekte bir de target değişkeni verilmiştir. Adresi verilen web sayfasının başka bir pencerede açılmasını isterseniz target="_blank" komutunu eklemeniz gerekir. Aynı pencerede açılmasını isterseniz ilgili değişkeni target="_top" şeklinde yazabilirsiniz. Hiç bir şey yazılmazsa da sayfa aynı pencerede açılır.
title değişkenini kullanarak da fare linkin üzerine geldiğinde gözükecek link açıklamasını ekleyebilirsiniz. Aşağıdaki örnekte fareyle linkin üzerine gelip beklerseniz Orta Doğu Teknik Üniversitesi yazısını göreceksiniz.
<a href="http://www.md-12.com" target="_blank" title="Kişisel Sayfam için tıklayın" >Mustafa Dalcı</a>
Mustafa Dalcı Eğer hazırladığınız dokümanlar arasında bir bağlantı kurmak istiyorsanıiz, <a> etiketini aşağıdaki gibi kullanmalısınız.
<a href="dosyaadi.HTML">Önceki sayfa</a>
Bir e-posta adresine link vermek istiyorsanız:
<a href="mailto:[email protected]">E-posta atmak için tıklayın. </a>
E-posta atmak için tıklayın.
Bu linke tıklandığında bilgisayarda kurulu varsayılan e-posta okuma programı açılır ve gönderilecek adres bölümünde etiket içinde belirtilen adres yazar.
Aynı doküman içinde bağlantı kurmak istersek tutturucu noktaları (anchor points) kullanırız. Tutturucu HTML sayfasında bir yer işaretidir. İsmi ile bir bölgeyi belirler ve bu tutturucuya bir link verebilirsiniz. Bu sayfadaki her konu başlığına bir tutturucu belirlenmiştir. Sayfa başındaki listede herhangi bir başlığa tıkladığınızda sayfa içindeki ilgili konu başlığına gider. Örnek olarak Resim Ekleme bölümüne gitmek için buraya tıklayabilirsiniz. Tutturucuların kullanımı aşağıdaki gibidir. Linkler başlığına aşağıdaki gibi bir tutturucu belirleriz.
<a name="link">Linkler</a>
Sayfanın herhangi bir bölümünde yukarıda belirlediğimiz tutturucuya aşağıdaki gibi link veririz
<a href="#link">Linklere git</a>
Sağ tarafta bulunan Başa Dön linkleri de bu şekilde hazırlanmıştır.
Başa Dön RESİM EKLEME
Resim ekleme:
<img src="resim.jpg" />
şeklinde olur. Dikkat etmemiz gereken kulanacağımız resmin dizin yapısıdır.
Bağımsız Değişkenler :
<img src="" width="" height="" border="" alt="" /> alt: Resme açıklama vermemizi sağlar. Fareyi resmin üstüne getirdiğimizde, alt değişkeninde yazılan açıklama ekranda çıkar. Eğer resim açılmazsa, onun yerine açıklama görünür.
src : Resim dosyasının kaynağını belirtir.
** Eğer web sayfasının arka planında bir imajın çıkması istenirse:
<body background="resim.jpg"> şeklinde yazılır.
Resimleri linke dönüştürmek için <a> etiketi ile <img> etiketini içiçe kullanırız.
<a href="http://www.metu.edu.tr" target="_blank"><img src="odtu.jpg" /></a>
Not: Resimlerin width ve height değişkenlerini belirtmeniz sayfanızın yüklenirken şeklinin bozulmasını önler.
Başa Dön LİSTELER:
Üç çesit liste vardır:
i. Sıralı Liste(Ordered List): Örnek: HTML etiketi Etiketin Web Sayfasındaki görüntüsü <ol type="1">Çerezler:
<li>Kavurga
<li>Çekirdek
<li>Mısır
<li>Cips
</ol>
<ol type="a">Içkiler:
<li>Bira
<li>Votka
<li>Şarap
<li>Viski
<li>Rakı
</ol> Çerezler: Kavurga Çekirdek Mısır Cips
Içkiler: Bira Votka Şarap Viski Rakı
Örnekte görüldüğü gibi type değişkeni sıralı listenin türünü belirler. Type değişkeni için aşağıdaki değerlerden biri kullanılabilir: type: {1, a, A, I, i} Listeyi start değişkeni ile istediğimiz sayıdan baslatabiliriz: Örnek: HTML etiketi Etiketin Web Sayfasındaki görüntüsü <ol start="199">Çerezler:
<li>Kavurga
<li>Çekirdek
<li>Mısır
<li>Cips
</ol> Çerezler: Kavurga Çekirdek Mısır Cips
ii. Sırasız Liste(Unordered List): Örnek: HTML etiketi Etiketin Web Sayfasındaki görüntüsü <ul type="circle">Çerezler:
<li>Kavurga</li>
<li>Çekirdek</li>
<li>Mısır</li>
<li>Cips</li>
</ul>
<ul type="disc">Içkiler:
<li>Bira</li>
<li>Votka</li>
<li>Şarap</li>
<li>Viski</li>
<li>Rakı</li>
</ul> Çerezler: Kavurga Çekirdek Mısır Cips
Içkiler: Bira Votka Şarap Viski Rakı
Benzer şekilde burada da type değişkeni sırasız listenin işaretini belirler. Type değişkeni için aşağıdaki değerlerden biri kullanılabilir: type:{square, disc, circle} iii. Tanımlama Listeleri (Definition List): Örnek: HTML etiketi Etiketin Web Sayfasındaki görüntüsü <dl>
<dt>Karbonhidrat ve ben
<dd>En çok bol karbonhidratlı yemekleri severim, özellikle de makarna ve türevlerini. Lazanya favorimdir. Pizza ve mantıya da bayılırım. </dd></dt>
<dt>Sebze ve ben
<dd>Sebzeyle aram pek iyi değildir ama taze fasulye oldukça lezziz bir yiyecektir. Onun dışında dolma, sarma da güzeldir. </dd></dt>
<dt>Et ve ben
<dd>Et seven bir insanimdir. Her çesit kebabi afiyetle yerim. Kırmızı olsun, beyaz olsun, hemen hemen bütün etleri yerim. Balık seçerim ama. </dd></dt>
</dl> Karbonhidrat ve ben En çok bol karbonhidratlı yemekleri severim, özellikle de makarna ve türevlerini. Lazanya favorimdir. Pizza ve mantıya da bayılırım. Sebze ve ben Sebzeyle aram pek iyi değildir ama taze fasulye oldukça lezziz bir yiyecektir. Onun dışında dolma, sarma da güzeldir. Et ve ben Et seven bir insanımdır. Her çesit kebabı afiyetle yerim. Kırmızı olsun, beyaz olsun, hemen hemen bütün etleri yerim. Balık seçerim ama. Başa Dön TABLOLAR
Tablolar <table>. . . . </table> etiketleri arasında oluşturulur. <table> etiketinden sonra daima <tr> gelir. Her satır tanımlandığında<tr>, her hücre tanımlandığında da<td> etiketi kullanılır.
Örnek : <table border="1">
<tr><td>1. hücre</td><td>2. hücre</td><td>3. hücre</td></tr>
<tr><td>4. hücre</td><td>5. hücre</td><td>6. hücre</td></tr>
</table>
1. hücre 2. hücre 3. hücre 4. hücre 5. hücre 6. hücre Bağımsız Değişkenler:
<table border="" cellpadding="" cellspacing="" width="" height="" bgcolor="" align="" valign="">
<td height="" width="" bgcolor="" align="" valign="" colspan="" rowspan="">
border : Çerçevenin kalınlığını belirler. border="0" dersek tabloda çerçeve bulunmaz, bu miktarı arttırdıkça çerçevenin kalınlığı da artar.
cellpadding , cellspacing : Hücre elemanlarının sınırlara olan uzaklığı cellpadding, satır ve sütunların uzaklığı ise cellspacing değişkeni ile belirtilir.
bgcolor: <table bgcolor="red"> şeklinde kullanarak bütün tablo ya da <td bgcolor= "red"> şeklinde sadece tek bir hücre renklendirilir.
align : Hücredeki elemanın yatay konumunu belirler ve "right, left, center" opsiyonları ile kullanılır. valign : Hücre elemanının düşey konumunu belirler ve opsiyonları "top, bottom, middle"dır.
colspan , rowspan : Aynı satırdaki hücreleri birleştirmek için colspan, aynı sütundaki hücreleri birleştirmek için de rowspan değişkeni kullanılır. Birleştirilen hücreye ait <td>. . </td> etiketi silinir.
Örnek : <table border="1">
<tr><td>1. hücre</td><td>2. hücre</td><td>3. hücre</td></tr>
<tr><td rowspan="2">4. hücre</td><td colspan="2">5. hücre</td></tr>
<tr><td>6. hücre</td><td>7. hücre</td></tr>
</table>
1. hücre 2. hücre 3. hücre 4. hücre 5. hücre 6. hücre 7. hücreS FORMLAR
Formlar <form>. . . </form> etiketleri arasında oluşturulur. Form bilgilerini action değişkeninin içine yazdığınız dosyaya veri olarak gönderebilirsiniz. Formlar sayesinde anket ve geribildirim uygulamaları hazırlayabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için buraya tıklayın. Örnek: <form name="kimlik" action="gonder.php" method="get">
Isim/soyad : <input type="text" size="20" name="isim"><br>
Doğum yeri : <input type="text" size="20" name="dogumyer" ><br>
Doğum tarihi : <input type="text" size="10" name="dogumtarih" ><br>
Cinsiyet : <input type="radio" name="cins" value="erkek" > Erkek <input type="radio" name="cins" value="kiz"> Kiz<br>
Hobiler:<br>
<input type="checkbox" name="muzik" >Müzik dinlemek<br>
<input type="checkbox" name="manti" >Manti açmak<br>
<input type="checkbox" name="bungee" > Bungee Jumping<br>
<input type="checkbox" name="aikido">Aikido<br>
<input type="checkbox" name="halay">Halay çekmek<br>
<input type="checkbox" name="diger">Diğer :<br>
<textarea rows="4" cols="30" name="diger"></textarea><br>
Şifrenizi giriniz:<br>
<input type="Password" size="15"><br>
<input type="submit" value="GÖNDER"> <input type="reset" value="SIL">
</form> Isim/soyad :
Doğum yeri :
Doğum tarihi :
Cinsiyet : Erkek Kiz
Hobiler:
Müzik dinlemek
Mantı açmak
Bungee Jumping
Aikido
Halay çekmek
Diğer :
Şifrenizi giriniz:
action: Formun gönderileceği adresi belirtir.
method="get":Formdaki bilgiler başka bir dosyaya gönderilecekse kullanılır.
method="post":Formdaki bilgiler bir adrese postalanacaksa kullanılır.
type="text" : Tek satırlık bir metin alanı açar.
size="" :Bu metin alanının boyutunu belirler.
type="checkbox" : Çok seçenekli bir sorunun birden fazla yanıtını almamızı sağlar.
type="radio" : Tek seçenekli bir sorunun tek yanıtı alınır.
type="submit" : formu action'la belirtilen dosyaya yönlendiren bir buton yaratır.
type="reset" :Bu butona basınca form boş hale gelir
type="password" : Bir password alanı olusturur. Buraya girilen her karakter * şeklinde görünür.
<textarea rows="" cols=""> :type="text" gibi tek satırlı değil de çok satırlı bir metin alanı istiyorsak bu etiketi kullaniriz. cols metin alanının uzunluğunu, rows ise yüksekliğini pixel cinsinden verir. Listeleme: Select ve option etiketlerini kullanarak seçimlik liste (menü) oluşturabiliriz. Option etiketi ile belirtilen her bir değer listenin bir elamanını oluşturur ve fareyle seçilen bu elemanlardan biri select etiketinde belirtilen değişkenin değeri haline gelir. Örnek: <select name="otolar">
<option>Alfa Romeo</option>
<option>BMW</option>
<option>Peugeot</option>
<option>Renault</option>
<option>Seat</option>
<option>Lada</option>
</select> Alfa Romeo BMW Peugeot Renault Seat Lada Başa Dön
Sayfayı yazdır Son güncelleme tarihi : 02-01-2008
PHP NEDİR?
Php yazı dizimize bu yazımızla başlıyoruz. Yazı dizimizde en temel anlamda php kullanımı hakkında bilgiler ve örnekler vereceğiz.
Php yani Hypertext Preprocessor, 90'lı yıllarda Rasmus Lerdorf tarafından geliştirilmeye başlayan, sunucu taraflı, html ile uyumlu, açık kaynak kodlu bir dildir. Kodlama yapısı olarak Perl ve C dillerine benzemektedir. Php ile form işlemleri yapılabilir, kullanıcıdan çeşitli bilgiler alınabilir, veritabanı kullanılabilir, hatta gtk (Gimp Toolkit) eklentisiyle birlikte istemci taraflı program dahi yazılabilir. Php dili Linux ve Windows üzerinde çalışabilmektedir.
Php uygulamaları <? veya <?php ile başlar ?> tagıyla sona erer, php.exe uygulaması bu taglar arasındaki uygulamaları yorumlayarak yapılması söylenen işlemleri yapar, sonuç olarak html çıktısı verir. Php dilinde çıktı için temel olarak echo komutu kullanılır. Komut satırlarımızı ; ile bitiririz. Şimdi programlamada klasikleşen bir merhaba yazısı ile ilk php sayfamızı oluşturalım:
<?
echo "Merhaba Gezginler";
?>
Yukarıdaki örneği 1.php olarak kaydedip, çalıştırdığımızda Merhaba Gezginler şeklinde çıktı verecektir.
Değişkenler $ işareti ile belirtilir. Değişkenlerimize kendimiz değer verebileceğimiz gibi otomatik olarak çeşitli değerler almasını sağlayabiliriz.
<?
$site="Gezginler";
echo $site;
?>
Yukarıdaki örneği 2.php olarak kaydedip, çalıştırdığımızda Gezginler şeklinde çıktı verecektir. site isimli değişkenimize Gezginler şeklinde bir değer atadık, $site şeklinde değişkenimizi çağırdık. Yukarıdaki örneği biraz değiştirerek değişkenleri daha yakından tanıyalım:
<?
$site="Gezginler";
$Gezginler=100;
echo $$site;
?>
Örnek// http://www.gezginler.net/webmaster/php/3.php
Yukarıdaki örnek 100 çıktısı verecektir. site isimli değişkenimiz Gezginler değerini tutmaktadır. Gezginler ise bir değişken olarak 100 değerini tutmaktadır. $$ ile değişkenin tuttuğu ikinci değere ulaştık. Burada dikkat edeceğimiz ikinci ayrıntı ise değişkenleri tanımlarken rakam kullandığımız zaman "" kullanmamamız. Eğer değişkenimize atayacağımız değer sadece rakamlardan ya da başka bir değişkenden oluşuyorsa (örneğin $var=$yok;) tırnağa ihtiyaç duymuyoruz. Çift tırnak yerine tek tırnak da (echo ''; ) kullanılabilir fakat tek tırnak kullanımında değişkenin içerisindeki değerler yazıldığı gibi algılanır. Mesela;
<?
$site="Gezginler";
echo 'Bu yazı $site sitesinde yayınlanmaktadır';
?>
Örnek// http://www.gezginler.net/webmaster/php/4.php
Yukarıdaki örnek Bu yazı $site'de yayınlanmaktadır şeklinde çıktı verecektir, site isimli değişken Gezginler değerini tuttuğu halde '' kullanımı nedeniyle bir değişken olarak değil de yazıldığı şekliyle çıktı vermektedir.
Peki, bir cümle içerisinde çift tırnak(") kullanmamız gerekiyor fakat çift tırnak kullandığımız zaman php bunu komut satırının bitişi olarak algıladığı için hata veriyor. Bu durumlar için \ kaçış karakterini kullanmalıyız. \ karakterini " öncesine yazdığımız zaman php bunu olduğu gibi yazacağını anlıyor. Bu durum php ile kullanılan diğer işaretlemeler için de geçerlidir. Örneğin;
<?
echo "Gezginler \"kervanı\" yoluna devam etmektedir";
?>
Örnek// http://www.gezginler.net/webmaster/php/5.php
Yukarıdaki örnek Gezginler kervanı yoluna devam etmektedir şeklinde istediğimiz gibi çıktı verecektir.
Php dilinde, yazdığınız kodlara daha sonra hatırlayabilmeniz için yorum eklemek istediğinizde yahut belirli bir kodu kullanmamak istediğinizde satır başına # veya // karakterlerini ekleyebilirsiniz ya da belirli bir kod yığınının:
/*
kodlar
*/
şeklinde çalışmasını engelleyebilirsiniz.
Php diline giriş için hazırladığımız bu yazıda php'yi tanımaya ve en temel öğelerden bahsetmeye çalıştık. Yazılarımız temel konular çerçevesinde fırsat bulabildiğimiz ölçüde devam edecektir.
